Científicos da Escola de Saúde Pública Mailman da Universidade de Columbia (Estados Unidos) puxeron de manifesto a necesidade dunha planificación e preparación máis proactivas para futuras variantes preocupantes da covid-19, incluído o desenvolvemento dunha vacina universal que poida bloquear a infección polo SARS-CoV-2, así como previr a enfermidade grave.

Do mesmo xeito que moitos lugares, ata febreiro de 2022, Sudáfrica experimentara catro ondas pandémicas distintas causadas polo virus orixinal (ou ancestral) do SARS-CoV-2 e tres variantes preocupantes: beta, delta e ómicron.

"Estas repetidas ondas pandémicas foron impulsadas por novas variantes que erosionan a inmunidade previa, xa sexa pola infección ou a vacinación, aumentan a transmisibilidade ou unha combinación de ambas. Aínda que os estudos de laboratorio e de campo permiten coñecer as características epidemiolóxicas das variantes, cuantificar o grao de erosión inmunitaria e os cambios na transmisibilidade de cada variante é un reto", comentou Wan Yang, líder da investigación, que se publicou na revista científica 'eLife'.

Para comprender mellor as características das diferentes variantes, o equipo desenvolveu un modelo matemático utilizando datos semanais de casos e mortes de nove provincias surafricanas, desde marzo de 2020 ata finais de febreiro de 2022, para reconstruír a dinámica de transmisión do SARS-CoV-2.

Validaron o seu modelo utilizando tres conxuntos de datos independentes e descubriron que as taxas de infección acumuladas estimadas coincidían aproximadamente cos datos serolóxicos ao longo do tempo, e o número estimado de infeccións coincidía co número de hospitalizacións para as catro ondas pandémicas causadas polas variantes ancestral, beta, delta e ómicron.

As cifras de infección modeladas tamén coincidiron coas taxas de mortalidade das ondas anteriores, beta e delta, pero menos no caso de ómicron, porque nesta fase a infección previa e as vacinas reduciron o número de persoas infectadas que sufriron resultados mortais.

Utilizando os datos que xurdiron no momento das novas variantes, delta e ómicron, o modelo tamén foi capaz de predicir retrospectivamente as ondas delta e ómicron antes do pico observado na vida real de casos e mortes causadas por estas variantes. O equipo descubriu que o modelo predicía con precisión as traxectorias restantes de casos e mortes na maioría do nove provincias.

Unha vez validado o seu modelo, utilizárono para estimar as características epidemiolóxicas de cada variante, incluídas as taxas de detección de infeccións, as taxas de mortalidade por infección, a susceptibilidade da poboación e a transmisibilidad, e compararon estas dinámicas entre provincias. Estas "estimacións de inferencia do modelo" utilizáronse despois para cuantificar a erosión inmunitaria e o aumento da transmisibilidad de cada variante.

Descubriron que a variante beta erosionaba a inmunidade entre aproximadamente o 65 por cento das persoas previamente infectadas co SARS-CoV-2 ancestral e era un 35 por cento máis transmisible que o virus orixinal.

Este achado viuse apoiado pola experiencia dos participantes previamente infectados nun dos ensaios da vacina, que presentaban unha susceptibilidade á variante beta similar á daqueles que non tiñan unha infección previa.

As estimacións de delta variaron entre as provincias, pero en xeral a variante erosionou a inmunidade da infección ou a vacinación previas en aproximadamente un 25 por cento e foi un 50 por cento máis transmisible. Isto coincide coa taxa de reinfección do 27,5 por cento observada durante a onda delta en Delhi, India.

Por último, no caso de ómicron, as estimacións variaron, pero destacaron sistematicamente a súa coñecida maior transmisibilidade que as anteriores variantes. Os autores estimaron que ómicron era aproximadamente un 95 por cento máis transmisible que o SARS-CoV-2 ancestral e que erosionaba a inmunidade nun 55 por cento (infeccións e vacinacións previas).

Estes resultados ilustran que unha elevada inmunidade previa ao SARS-CoV-2 non impide a aparición de novos gromos, xa que nin a infección previa nin a vacinación actual bloquean completamente a infección dunha nova variante.