Continuando un pouco no campo semántico da perda da vida, principiado hai un par de entregas, tocamos desta feita secuencias expresivas que, grosso modo, se veñen a corresponder coa castelá estar criando malvas.

Estar criando malvas

{= Estar unha persoa morta e enterrada.}

Estar comesto polos bichocos && Estar comido polos bichocos

Estar a criar bichocos

Estar a fender vimbias

Estar a vestir a caixa de piñeiro

[E MAIS]:

Estar a criar herbas

Estar cos dentes regañados

Ex.: Hace más de cuarenta años que está criando malvas.

Hai máis de corenta anos que está comesto polos bichocos ‡ que está criando bichocos ‡ que está a fender vimbias ‡ que está a vestir a caixa de piñeiro ‡ que está criando herbas ‡ que está cos dentes regañados.

● Tamén:

Estarlle a gardar os pitos ó abade # ó cura && Estarlle a gardar as galiñas ó cura

Ex.: Hai máis de corenta anos que lle está a gardar os pitos ó abade ‡ que lle está a gardar os pitos ó cura ‡ que lle está a gardar as galiñas ó cura.

● Tamén:

Estar comiendo tierra # comiendo barro # mascando tierra # mascando barro && Estar haciendo bodoques

Estar a comer terra && Estar debaixo dos terróns && Estar a facer esterco

Ex.: Hai máis de corenta anos que está a comer terra ‡ que está debaixo dos terróns ‡ que está a facer esterco.

● E tamén:

Estar en la fosa # en la tumba && [E MAIS]: Estar en el cementerio # en el camposanto

Estar na pataqueira # na cova # na burata # na buraca # no furoco && Estar na horta do cura && [E MAIS]: Estar no cemiterio # no camposanto && (Xa) Caer {EN TEMPO VERBAL PASADO} na cova

● E mesmo tamén, aderezada coa retranca típica galega, e máis ou menos axeitada en función dos contextos:

Xa non lle doer nada

Ex.: Hai máis de corenta anos que xa non lle doe nada.

NOTAS:

1. Nótese que, tal e como aparece xa reflectido nalgún dos exemplos expostos máis arriba, no canto da perífrase verbal aspectual estar + a + infinitivo é susceptible de se utilizar a súa equivalente ou “sinónima” estar + xerundio:

Ex.: O coitado xa lle está a gardar os pitos ó cura = O coitado xa lle está gardando os pitos ó cura.

2. As expresións e solucións galegas están tiradas das seguintes fontes, ou inspiradas nelas:

- Recolleita propia da oralidade galega.

- Recolleita propia documental (artigos de prensa, artigos ou comentarios na Rede, obras escritas, folletos publicitarios, etc.).

- Castro Otero, Salvador et alii: “Botando unhas liñas no mar do Morrazo”. En Cadernos de Fraseoloxía Galega, 19, 2017, páxs. 127-150. Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades.

- Ferro Ruibal, Xesús: “Dentes e moas na fraseoloxía galega”. En Cadernos de Fraseoloxía Galega, 12, 2010, páxs. 69-126. Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades.

- García, Constantino & González González, Manuel (dirs.): Dicionario castelán-galego da Real Academia Galega. Colección Galicia Viva / Real Academia Galega. Fundación Pedro Barrié de la Maza, ano 2004.

- Martíns [antes, Martínez] Seixo, Ramón Anxo: “120 locucións verbais galegas”. En Cadernos de Fraseoloxía Galega, 12, 2010, páxs. 373-386. Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades.

- Real Academia Galega: Dicionario da Real Academia Galega (versión en liña).

- Real Academia Galega: sección “Allos con bugallos”, no Portal das Palabras.

- Rivas Quintas, Elixio: Material lexicográfico da súa elaboración consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina):

a. Frampas, contribución al diccionario gallego, publicado en 1978.

b. Frampas II, contribución al diccionario gallego, publicado en 1988.

c. Frampas III, contribución al diccionario gallego, inédito e cedido polo autor para o Diccionario de diccionarios da lingua galega.

- Rodríguez González, Eladio: Diccionario enciclopédico gallego castellano, vols. I (1958), II (1960) e III (1961). Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).